Een dramatisch verlopen expeditie
Wie in 2018 nog niet is mee geweest, moet het beslist een keer proberen. Als speksnijder of harpoenier aanmonsteren op de Juffrouw Klara, van commandeur Kat. In zijn dagboek, dat tweehonderd jaar geleden verscheen, beschrijft hij een reis naar het poolgebied om er walvissen en robben te vangen. De reis eindigde met een schipbreuk bij Groenland, waarbij een deel van de bemanning het leven verloor. Commandeur Kat, en een groepje mannen dat bij hem bleef, werden liefdevol opgevangen door Groenlandse 'wilden’. In deze expositie neemt Hidde Dirks Kat je mee op zijn reis. In twintig minuten beleef je de hoogte-en dieptepunten van zijn reis. En onderweg leer je ook nog hoe het er in de walvisvaart in de achttiende eeuw aan toe ging.
In een andere ruimte wordt iets verteld over de walvisvaart uit een eerdere periode (Spitsbergen) en die van na de Tweede Wereldoorlog. In die laatste periode ging Nederland ter walvisvaart om te voorzien in het tekort aan oliën en vetten voor de margarine industrie. Voor de duizenden Nederlanders die op de vloot rond het moederschip Willem Barendsz hebben gevaren was het een manier om een boterham te verdienen. Rond de twintig Amelanders hebben in de naoorlogse jaren aan deze reizen deelgenomen.
Bezoekers kunnen nog tot november 2019 de reis van Hidde Dirks Kat in museum Sorgdrager meebeleven.
Drie eeuwen walvisvaart
In het begin van de 17e eeuw gingen de eerste Nederlandse schippers en bemanningen ter walvisvaart. Ze jaagden in de buurt van Spitsbergen. Het spek van de walvissen werd gekookt in traankokerijen. In Smeerenburg hadden verschillende steden kampen met eigen traankokerijen. Een maquette daarvan vind je in deze expositie.
Hidde Dirks Kat ging meer dan een eeuw later op walvisvaart. De jacht op walvissen liep toen ten einde. Na de Tweede Wereldoorlog werd de jacht op walvissen heropend. Nu was het de margarine-industrie die schreeuwde om grondstoffen. Ruim vijftien jaar voer de vloot van de Willem Barendsz naar de zuidelijke ijszeeën. In die periode hebben ruim twintig Amelanders deel uitgemaakt van de bemanning van het fabrieksschip Willem Barendsz en de kleinere schepen die de walvissen schoten. Filmbeelden daarvan zijn in deze expeditie te zien.
Walvisvaart in de stal
In de stal van Museum Sorgdrager zijn deelexposities over walvisvaart in de zeventiende eeuw en na de Tweede Wereldoorlog.
Walvisvaart uitgelegd
In De Reis van Hidde Dirks Kat leer je hoe het er in de walvisvaart rond 1800 aan toe ging.
Dagboek Hidde Dirks Kat hertaald
In 2018 is het Dagboek van Hidde Dirks Kat hertaald. In begrijpelijk Nederlands worden de stranding en redding van de Amelander walvisvaarder en zijn bemanning bij Groenland beschreven.
Boek Amelander walvisvaarder
Amelander Cor Gransbergen voer jaren achtereen in de vloot van de Willem Barendsz om op walvissen te jagen. Over de walvisvaart na de Tweede Wereldoorlog zijn veel boeken verschenen, maar nooit eerder zo persoonlijk als in Een walvis als boterham.
Reportage over Hidde Dirks Kat
