Timide meisje trouwt rijke heer

Wybrand de Geest, Sophia van Vervou, 1632

Particuliere collectie

De dame op de foto is Sophia van Vervou. Jongedame is misschien een beter woord. Toen de Friese schilder Wybrand de Geest haar schilderde, was Sophia negentien jaar oud. Ze staat op het punt in het het huwelijk te treden met Wytze van Cammingha. Het was geen gewoon huwelijk, want Wytze was op dat moment 21 jaar ouder. Het lijkt dus eerder een huwelijk uit berekening. Leden van adellijke families zochten huwelijkskandidaten uit eigen kring om hun macht, status en rijkdom te vergroten. De Van Cammingha's behoorden met hun machtsbasis in Leeuwarden en een slot op Ameland tot de invloedrijkste edelen van Friesland. Sophia is de achterkleindochter en erfgenaam van de omstreden ridder Hessel van Martena, die in 1500 in Franeker het Martenahuis bouwde.

Van hun trouwerij maakten ze een feestje, getuige de kleren waarin ze werden vereeuwigd. Een beschrijving daarvan vind je elders op deze site. Hun band met Ameland blijkt onder meer uit het feit dat hun namen zijn uitgesneden in het deksel van een triktrakspel, waarin aan Wytze wordt gerefereerd als Heer van Ameland. 

Het had overigens weinig gescheeld of Wytze was de laatste Heer van Ameland geweest. Na de dood van Wytze maakte Sophia  aanspraak op de regering van Ameland. Zover lieten de Van Cammingha's het niet komen. Watso Van Cammingha kocht haar claim op het eiland na een langdurig conflict uiteindelijk af met 30.000 gulden.

Na de dood van Wytze trouwde Sophia met Joachim van Andreae. Ook dat huwelijk bleef kinderloos.  Wytze en Sophia zijn bijgezet in de grafkelder van een voormalig kerkje bij het Slot van Ballum. Het graf, afgedekt met een 3000 kilo zware grafsteen, bevindt zich in het baarhuisje op de begraafplaats van Ballum.

Wytze van Cammingha en Sophia van Vervou rond hun huwelijksdag. Wytze is op dit moment 21 jaar ouder. Details uit portretten gemaakt door Wybrand de Geest. 


Nog eens Sophia

L. J. Woutersin, Sophia (Saepke) de Vervou, 1630

Collectie Rijksmuseum Amsterdam

De Sophia op dit schilderij van lijkt ouder, maar volgens de dateringen van de schilderijen portretteerde de schilder L.J. Woutersin Sophia twee jaar eerder dan Wybrand de Geest. Op dit schilderij heeft Sophia haar haar opgestoken in een juwelenkapje. De kraag is samengesteld van verschillende lagen kant. Opvallend zijn verder de vijf rijen schakelkettingen en een grote juwelen broche midden op de borst.